Nhiều thách thức khi đánh thuế nhà và đất

Theo chuyên gia, đánh thuế nhà, đất giúp thị trường minh bạch, ngăn nạn đầu cơ, tăng thu ngân sách, song phải số hóa dữ liệu, đảm bảo công bằng, tránh thuế chồng thuế.

Dự thảo Chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2024 của Quốc hội mới đây là xây dựng Luật thuế bất động sản chung, thay thế cho Luật sử dụng đất nông nghiệp và Luật sử dụng đất phi nông nghiệp. Luật thuế bất động sản chung này dự kiến tách riêng nhà và đất để đánh thuế, trong khi trước đây tại Việt Nam chưa đánh thuế nhà và chỉ đánh thuế đất ở mức rất thấp.

Với phạm vi điều chỉnh rộng (gồm đất, nhà và công trình xây dựng), khi ban hành Luật thuế sẽ tác động tới toàn thể người dân và doanh nghiệp. Dự kiến Chính phủ có thể trình Quốc hội cho ý kiến vào kỳ họp tháng 10/2024 và có thể thông qua tại kỳ họp tháng 5/2025.

Nhiều chuyên gia đồng tình đánh thuế nhà và đất là cần thiết trong bối cảnh thị trường bất động sản phát triển kém minh bạch, bị nóng sốt, nhiễu loạn do nạn đầu cơ, chưa được hệ thống hóa và quản lý kém hiệu quả.

Dẫu vậy, các chuyên gia nhìn nhận còn nhiều thách thức khi muốn áp dụng phương thức này.

Việc triển khai đánh thuế nhà và đất trong thực tiễn phụ thuộc rất lớn vào mức độ hoàn thiện cơ sở dữ liệu và năng lực của cơ quan quản lý.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA), cho rằng để đánh thuế nhà và tài sản tại Việt Nam như hình mẫu của quốc gia phát triển, phải giải quyết được bài toán giảm tiền sử dụng đất xuống mức hợp lý hơn để tránh thuế chồng thuế.

Ông Châu phân tích, xem xét lại tiền sử dụng đất là cơ sở rất quan trọng giúp cho việc áp dụng đánh thuế tài sản nhận được sự đồng thuận cao. Hiện tiền sử dụng đất thu một lần (không thu hàng năm) chiếm khoảng 10% giá trị căn hộ, chiếm trên dưới 30% giá trị nhà phố liền thổ (nhà gắn liền với đất). Riêng đối với biệt thự, tiền sử dụng đất đang chiếm 50% giá trị căn nhà.

“Chừng nào tiền sử dụng đất vẫn còn chiếm tỷ trọng quá lớn trên tổng giá trị bất động sản, việc đánh thuế tài sản sẽ dẫn đến tình huống thuế chồng thuế. Bởi lẽ, các quốc gia phát triển chỉ thu thuế nhà và đất hàng năm, nhưng không thu tiền sử dụng đất một lần”, Chủ tịch HoREA nêu ý kiến.